Almaški kraj, najstariji sačuvani deo Novog Sada, je utvrđen za prostorno kulturno- istorijsku celinu na sednici Vlade Republike Srbije održanoj 27. juna 2019. godine.  Odluka je doneta na osnovu člana 47.stav 1. Zakona o kulturnim dobrima  („Službeni glasnik RS”, br. 71/94, 52/11-dr. zakoni i 99/11-dr. zakon) i člana 43.stav 1. Zakona o Vladi („Službeni glasnik RS”,br.55/05,71/05-ispravka, 101/07,65/08, 16/11,68/12-US, 72/12,7/14- US, 44/14 30/18-dr.zakon). Predlog  Odluke za utvrđivanje  Almaškog kraja za kulturno dobro je uradio Zavoda za zaštitu spomenika kulture Grada Novog Sada.

Prema mađarskom istoričaru Melhioru Erdujheljiju stanovnici komorskog sela Almaš dolaze u Petrovaradinski šanac  periodu od 1716 do 1718. Za kratko vreme   grade  kuće i ulične potese, koji su ocrtani na planu iz 1745. godine a, kakvi su i do danas uglavnom očuvani. U svom spletu i povezivanju nose karakter i tipičnost srednjevekovnih rastera, a takođe ukazuju na iskustveno korišćenje ritskog terena.

U Almaškom kraju, na Podbari ranije su pojedinačno utvrđena dva nepokretna kulturna dobra: Almaška crkva ili Crkva Sveta Tri Jerarha (Rešenje Zavoda za zaštitu i naučno proučavanje spomenika kuture NRS br. 1280/48 od 6. avgusta 1948. godine; Sl. glasnik RS br.16/90) spomenik kulture od izuzetnog značaja i zgrada Matice srpske (Rešenje Pokrajinskog  zavoda za zaštitu  spomenika kuture  br. 01-130/2-73 od 12. februara 1973. godine; Sl. glasnik RS br.16/90) spomenik kulture od velikog značaja.

Prostorno kulturno-istorijska celina ima nematerijalne, kulturno-istorijske,urbanističke,arhitektonske,arheološke,privredno- industrijske,verske i  sociološke vredosti.

Dnevni list Dnevnik  je  4. jula 2019. godine objavio oglas kojim obaveštava vlasnike, korisnike i pravna lica da su sledeći objekti i celine na teritoriji Grada Novog Sada evidentirani kao nepokretnosti koje uživaju prethodnu zaštitu: celina Blok Mihajla Pupina i Ilije Ognjanovića, celina Ložionica sa okretnicom, celina Blok vila u Novom Sadu,  Deo Kliničkog centra Vojvodine- nekadašnji kompleks Gradske bolnice, celina Deo Preradovićeve ulice, Betonski nosač rashladnog uređaja prve električne centrale u Novom Sadu, Kasarna Rudolf Arčibald Rajs, Ostatak fabrike aviona Ikarus , Pap Pavla 10, Pap Pavla 12, Radnička 27, Radnička 29, Metals banka, Kuća trščara u Save Vukovića 38, Kompleks nekadašnjeg aerodroma-kasarna Jugovićevo, Sistem česama- izvor uz prugu Bg- NS, južno od Rimokatoličke crkve marija Snežna na Tekijama, Barutana na Mišeluku, Kuća trščara u Zmaj Jovinoj 8 (Sremska Kamenica), Kuća iz 18.veka,  Daljinar, Kompleks nekadašnje Kadetske škole, Barutana na Alibegovcu i Kuća sa vinskim podrumom.

http://www.zzzskgns.rs/wp-content/uploads/2019/07/oglas-4.07.2019..pdf

„Projekat 33-Jačanje kapaciteta ustanova kulture u Novom Sadu za strateško planiranje“ sprovodi se od oktobra 2018. godine do avgusta 2019. godine u skalu sa Strategijom razvoja kulture Grada Novog Sada 2016-2026. sa ciljem da pruži profesionalnu pomoć zaposlenima u ustanovama kulture za izradu strateških planova svojih ustanova. Projekat je pokrenula Fondacija „ Novi Sad 2021“  a koordinator projekta je Uneskova katedra za kulturnu politiku i menadžment Univerziteta umetnosti u Beogradu.  Nosioci programa obuke bili su dr Višnja Kisić i dr Goran Tomka.  Predstavnici Zavoda, pomoćnik direktora Ivana Neškov-Repić i arhitekta Katarina Maksimov dobile su sertifikat za učešće na programu stručnog usavršavanja nakon tromesečne obuke.  Zavod za zaštitu spomenika kulture Grada Novog Sada, kao i svaka ustanova kulture Grada, u obavezi je da do avgusta 2019. godine izradi petogodišnji strateški plan za period 2020-2024.

Njegova ekselencija ambasador Ukrajine u Republici Srbiji Oleksandr Aleksandrović posetio je Zavod za zaštitu spomenika kulture Grada Novog Sada.    Prilikom  posete  vođen je prijateljski razgovor o mogućnostima buduće saradnje.

Nadgrobni spomenik J.Jovanoviću Zmaju ( utvrđen  za spomenik kulture  2. aprila 1968. godine) nalazi se na groblju u Sremskoj Kamenici.  Spomenik je bio u  lošem stanju, posebno su bila prisutna oštećenja  na  betonskom  opsegu spomenika. Zbog toga je Zavod za zaštitu spomenika kulture Grada Novog Sada  pristupio obnovi spomenika koja je  obuhvatala  sledeće radove: čišćenje prostora, uklanjanje starog betonskog opsega, izradu novog, demontažu nadgrobne ploče, nivelisanje  i konsolidaciju  kamenih ploča, čišćenje kamenih površine postamenta spomenika. Izvođač radova je „Granit- Liješće” DOO iz Sremske Mitrovice. Ukupna cena zaključenja ugovora iznosi ukupno 189.000,00  din. bez PDV-a odnosno  226.800,00 dinara sa PDV- om. Realizaciju projekta omogućio  je Grad Novi Sad.

Radovi su počeli  10. 12. 2018.godine i završeni su  13.12.2018.godine. Konzervatorski nadzor vršili su saradnici Zavoda za zaštitu spomenika kulture Grada Novog Sada.

Povodom obeleževanja stogodišnjice od  završetka Velikog rata, stogodišnjice oslobođenja Novog Sada u Prvom svetskom ratu i ulaska srpske vojske u Novi Sad, stogodišnjice prisajedinjenja Vojvodine Kraljevini Srbiji, Zavod za zaštitu spomenika Grada Novog Sada je u skladu sa programom obeležavanja ovih jubileja postavio tri info- table na kapeli groblja na Trandžamentu. Na tablama se nalaze: spisak sa imenima ruskih ratnih zarobljenika pomrlih ili pobijenih u zarobljeništvu u Petrovaradinu od 1915 do 1918.godine i sahranjenih na vojnom groblju u Petrovaradinu i do sada utvrđen spisak sa imenima srpskih vojnika umrlih posle oslobođenja u Vojnoj bolnici u Petrovaradinu i sahranjenim na Vojnom i opštem  (Majurskom) groblju u Petrovaradinu.

Čin osveštenja info- tabli, izvršio je arhijerejski namesnik podunavski  protojerej-stavrofor  Gavro Milanović, u prisustvu  predstavnika  Zavoda  za zaštitu spomenika kulture  Grada Novog Sada, u utorak  25.12.2018.godine u 11 časova na groblju na Trandžamentu, Petrovaradin.

U protekloj  2018. godini, Zavod za zaštitu spomenika kulture Grada Novog Sada obeležio je jubilej – 35 godina od osnivanja. Svečanost koja je organizovana ovim  povodom priređena je u  Gradskoj kući  26. decembra 2018. godine.

Mr Siniša Jokić,  direktor Zavoda u svom obraćanju brojnim zvanicama,  podsetio je na  projekte  koji su  realizovani  u protekle dve godine, posebno na projekat obnove podgrađa Petrovaradinske tvrđave.

Premijerno je prikazan dokumentarni film snimljen na ovu temu, prezentovana publikacija- katalog istoimene izložbe, uručene zahvalnice pojedincima koji su svojim radom i zalaganjem doprineli očuvanju graditeljskog nasleđa grada i prezentovani katalozi dve izložbe „Trg slobode – srce grada” i „300 godina Almaškog kraja”.

SREĆNA  NOVA 2019 GODINA I BOŽIĆNI PRAZNICI

ZAVOD ZA ZAŠTITU SPOMENIKA KULTURE GRADA NOVOG SADA

Jedinstveni digitalni vodič Almaškog kraja predstavljen je 24 decembra 2018. godine u prostorijama Kulturne stanice Svilara. Ovaj digitalni vodič nastao je kao rezultat saradnje između udruženja “Almašani” i kompanije Oroundo Mobile GmbH, regionalnog lidera u razvoju multimedijalnih turističko-kulturolških platformi i kreatora popularne aplikacije za putovanja Cultural Places . Projekat je podržan i finasiran od strane Uprave za kulturu Grada Novog Sada.

Almaški kraj je najstariji deo Novog Sada koji u sebi čuva sve slojeve kulturno – istorijskog razvoja Grada. Mnogo toga u ovom istorijskom kraju jedinstveno je i vredno spomena, od priče o njegovom nastanku, do preostalih starih kuća koje odolevaju naletima rušenja kao znamenje prošlih vremena. Nepravilan splet ulica i jedinstveni duh mesta Almaški kraj čine posebnim, ali više od svega to su njegove priče. Neke od tih priča ispričane su ovim projektom. Grad Novi Sad, koji već sa ponosom nosi titule Prestonice mladih 2019 i Evropske prestonice kulture 2021, ovom aplikacijom promoviše izuzetno kulturno nasleđe na savremen i lako dostupan način, kako građanima tako i turistima koji borave u Novom Sadu. Neki od važnih objekata u Centru obuhvaćeni su aplikacijom upravo sa željom da goste Novog Sada, koji najčešće obilaze samo najuži centar i pešačku zonu, zaintrigiramo i odvedemo u krivudave uličice Almaškog kraja. Posebnu ulogu u realizaciji projekta ima istoričarka umetnosti, pomoćnik direktora Zavoda za zaštitu spomenika kulture Grada Novog Sada Ivana Neškov Repić, koja je jedan od pokretača projekta, a veliku zahvalnost za stručnu podršku dugujemo i njenom kolegi iz Zavoda – istoričaru Đorđu Srbuloviću. Sadržaji multimedijalnog vodiča dostupni su na srpskom i engleskom jeziku, ali se razmatra i mogućnost dodatnih stranih jezika. Multimedijalni vodič Almaškog kraja nalazi se na mobilnoj aplikaciji Cultural Places i besplatan je za sve zainteresovane. Preuzimanje je dostupno preko pametnih mobilnih telefona ANDROID i IOS verzije.
Preuzmite aplikaciju i uživajte u otkrivanju znamenitosti Almaškog kraja!

Više o Cultural Places aplikaciji i Multimedijalnom vodiču Almaškog kraja:
“Aplikacija Cultural Places koju je razvila kompanija Oroundo jedna je od vodećih aplikacija za putovanja, sa preko 500,000 destinacija širom sveta i sa brojnim partnerima sa kojima radi na kreiranju ovakvih digitalnih vodiča. Aplikacija predstavlja lični turistički vodič za pametne telephone, a omogućava jednostavnu pretragu turističkih destinacija, upotrebu profesionalno kreiranih multimedijalnih digitalnih vodiča za veliki broj svetski poznatih atrakcija, planer putovanja i najsavremeniju navigaciju za turiste. Kada je reč o vodiču za Almaški kraj grada Novog Sada koji vodi posetioca iz Centra do Almaškog kraja, tura sadrži preko 20 znamenitosti sa audio vodičima koji su kreirani uz profesionalnu podršku Ivane Neškov – Repić, istoričara umetnosti, Đorđa Srbulovića – istoričara i Anna Cossa – interpretatorke iz Beča.