Odluka o podizanju spomenika doneta je 1926. godine na stogodišnjicu Miletićevog rođenja, a relizovana je  više od  jedne decenije kasnije, 1939 godine.

Ivan Meštrović, autor skulpture, prikazuje  Miletića   u burnom govorničkom stavu, sa uskovitlanim ogrtačem i uzdignutom rukom simbolišući širinu i zamah nacionalne snage Miletićevog vremena kao i nepokolebljivost  i veličinu predstavljene ličnosti. Svetozar Miletić je obeležio politički život svoga vremena u južnim delovima habzburške monarhije, bio je  dosledni borac  protiv nacionalnog ugnjetavanja, glavni ideolog i organizator zajedničkog otpora nemađarskih naroda protiv mađarizacije,  kao i borbe za demokratska prava, slobodu i ravnopravnost svih naroda Ugarske, poslanik, gradonačelnik Novog Sada  i advokat. Skulptura je  izrađana u bronzi i  visine je 5m, na  mermernom postamentu visine 2m.

Lokaciju za spomenik na glavnom gradskom trgu, ispred Gradske kuće, zajednički su odabrali vajar Meštrović i inžinjer Milutin Tatić.

Radovi na  izgradnji postamenta i postavljanja figure realizovani su iste godine a, njihovu završnu fazu nadzirao je sam autor. U svečanoj atmosferi, u prisustvu mnogobrojnih gostiju spomenik je 1.oktobra 1939. godine otkrio predsednik vlade Kraljevine Jugoslavije na  Trgu slobode. Spomenik je uklonjen za vreme Drugog svetskog rata, ali je na inicijativu poznatog istoričara Novog Sada i političara Vase Stajića u jesen 1944. vraćen na prvobitno mesto.  Vajar  Pavle Radovanović  je na novi postament uklesao 1951. godine tekst Svetozar Miletić 1826-1901. rad Ivana Meštrovića 1939.     Spomenik Svetozaru Miletiću je utvrđen je za kulturno dobro 1949, a za kulturno dobro od velikog značaja 1991. godine.

Izvršeena su prethodna istraživanja i urađena je Studija o merama zaštite spomenika Svetozaru Miletiću koji je izradio „Garnet“ DOO Beograd. Sastavni deo studije je Elaborat o sprovedenim istražnim radovima (in situ i laboratorijska istraživanja) koji je izradila Laboratorija za ispitivanje materijala u kulturnom nasleđu , Katedra za inženjerstvo materijala  Tehnološkog fakulteta u Novom Sadu.

Zavod za zaštitu spomenika kulture Grada Novog Sada je  tokom jeseni 2020. godine, započeo i  realizaovao projekta sanacije spomenika. Ugovor o izradi konzervatorskog projekta u postupku javne nabavke dodeljen je ponuđaču Birou za projektovanje i inženjering „Projektant – SM“ iz Sremske Mitrovice.

Konzervatorski  radovi su podrazumevali  uklanjanje svih naslaga od biofilma, čađi, smoga, nanosa od prethodnih intervencija, naknadne patine i drugih naslaga sa bronzane površine spomenika. Restaurirana su mehanička oštećenja na bronzanom delu spomenika. Na kraju je izvršena završna impregnacija silikonskim premazima. Na postamentu je izvršena restauracija mehaničkih oštećenja, popunjavanje spojnica na postamentu, završna impregnacija silikonskim premazima.

Radove je, na osnovu ugovora sklopljenog u postuku javne nabavke-otvorenog postupka, izveo „ Granit- Liješće” DOO Sremska Mitrovica.